Circuswereld Forum

SPELEN MET ANGST......

.....het hoort bij het circus. Tot die conclusie komt de journaliste Inki de Jonge in de Kerstbijlage van het Dagblad van het Noorden van zaterdag 24 december na een uitgebreid interview met Roman Zinnecker, directeur en dompteur van Circus Belly Wien. Zij sprak hem langdurig en uitvoerig tijdens het verblijf van dit circus eind oktober in Groningen.

Normaal gesproken kent deze krant wekelijks een weekendbijlage over het onderwerp Wonen. Maar met de Kerst was dat te gewoon en werd naar een ander onderwerp gezocht. ANGST bleek een dankbaar gegeven. Want, vond de redactie, daar worden we tegenwoordig door omgeven. Angst voor de islam, voor terreur, voor het verlies van je werk, van je huis of van je pensioen. Om nog maar te zwijgen over fobieën.
In de bijlage wordt daar op ingegaan met diverse voorbeelden van angst, maar ook hoe die te bestrijden en te overwinnen.

Na een openingsverhaal over deze 'Oeremotie als dictator' wordt de lezer vervolgens over twee pagina's geconfronteerd met de circusdirecteur, die in verband met het onderwerp meer als dompteur aan het woord is.
'Toitoitoi om onheil af te wenden' luidt de kop van het verhaal dat voorzien is van twee prachtige foto's gemaakt door Kees van der Veen. Links een mooi portret van Zinnecker, op zich niet zo vreselijk moeilijk, want zo lelijk is die man helemaal niet. Als er nog eens een poll komt over de vraag wie de knapste circusdirecteur is kan de eerste plaats hem nauwelijks ontgaan!
Nou ken ik niet alle bazen in dit wereldje -de meeste hoogstens van een foto- en heb persoonlijk van mannen ook niet al te veel verstand, toch kan ik nog wel zeggen wanneer iemand er goed uitziet. En daarin sta ik niet alleen, ik hoor dat vaker, ook als men een foto van hem ziet. Daarnaast ken ik hem persoonlijk ook nog als een aardige man, weliswaar met een geheel eigen gevoel voor humor. Maar dat is denk ik inherent aan het circuswereldje...
Bij het portret een bijschrift met een citaat van hem dat direct goed de toon zet: 'Als ik struikel, springen ze op me en maken me dood'!

Op de schitterende andere grotere foto nadert hij, buiten de kooiwagen, twee van zijn prachtige dieren tot op enkele centimeters, alsof hij ze wil zoenen. En zij hem. Maar dat is uiterlijke schijn, want in het verhaal vertelt hij tot in details 'zijn dieren nooit ofte nimmer aan te raken'. Hij is een dompteur van de afstand, van het (wederzijdse) respect.

Persoonlijk vertelde hij me weleens niets te moeten hebben van dames of heren die dit soort dieren knuffelen. Die band ontstaat vaak doordat ze een welpje in de caravan met de fles grootbrengen. Dat is op zich wel voorstelbaar en logisch. Maar in zijn ogen zijn juist deze dieren de gevaarlijkste. Zij zien de mensen die hen opvoeden als hun gelijke en hebben er geen idee van dat ze zelf zoveel keer sterker en gevaarlijker zijn. Juist als zo'n knuffeldier een keer 'met je wil spelen' heb je daar op dat moment geen enkel verweer tegen. Vandaar dat hij ze dus nooit aan zal raken. Hetgeen hij in het leuk geschreven en positieve verhaal nogmaals uitlegt.

Geen emoties
Zelf zegt de Oostenrijker met het woord 'angst' niets te kunnen. Voor zijn optreden is hij niet nerveus (zou niet best zijn na zoveel jaar...) en hij kan het zich niet permitteren angst te tonen. De dieren zouden het onmiddellijk merken en hem grijpen, dat is hun natuur.
Gespannen, dat is hij altijd wel. Op zich wel goed want daardoor is hij alert.
Een keer of tien per jaar proberen ze wel eens de regels te veranderen en naar de macht te grijpen. Dan moet hij soms flink met de zweep knallen en zijn stok gebruiken om ze tot de orde te roepen. Laten voelen wie de baas is...

Net zoals hij ze nooit aanraakt zal hij ze ook nooit slaan. Daarmee raakt hij een wijdverbreid misverstand, met name in kringen van dierenactivisten, waar dit circus, doordat ze altijd veel dieren hebben, nogal eens last van heeft.
Onzin is het, dat slaan. 'Als je een dier slaat wordt het bang, wil het de piste niet meer in en nooit meer iets voor je doen. Hier bij ons gaat alles met belonen.'

Vervolgens volgt een beschrijving over het ontstaan van dit circus en de familietraditie en een verslag van een optreden. Met vandaag (toevallig) een dwarse Nubia, die niet (helemaal) wil doen wat ze van de baas moet. Er volgt dan geen dwang, nee, hij stuurt haar gewoon eerder de piste uit. Probleem opgelost en een big smile van Zinnecker naar het publiek...
Want, laat Zinnecker de lezers (en nu ook ons) weten: bij tijgers moet je nog meer oppassen dan bij leeuwen. 'Leeuwen zijn moedige dieren, die vallen van voren aan. Tijgers kunnen je ook van achteren pakken.....'
Waarom hij dan toch steeds weer dat gevaar opzoekt?
Ach, omdat ze een traditioneel circus zijn. En daar hoort ook 'angst' bij. En gevaar? Hoeveel ongelukken gebeuren er niet dagelijks in het verkeer, hoeveel mensen worden niet door een hond gebeten?
Persoonlijk vindt hij de act van Alfred (Schöll) op de supertrampoline (toen nog op het programma als The Blues Brothers) gevaarlijker! Maar ook 'gevaar' hoort bij de magische wereld van het circus.
'Mensen willen kunnen griezelen!' Huiveren, zal hij bedoelen!
Vervolgens legt hij het karakter van de diverse tijgers uit, dat hij uiteraard goed kent. 'Ze zijn allemaal verschillend, sommige zijn leergierig, andere leren het nooit'. Hij houdt van ze, maar zijn vrienden zullen het nooit worden.
Als voorbeeld van hoe makkelijk het mis kan gaan noemt hij het duo Siegfried Fischbacher en Roy Horn dat met een roofdieract optrad in Las Vegas. Tot Horn in 2003 door een tijger werd gegrepen en dat maar amper overleefde. 'Die waren zo bevriend met hun dieren dat ze zelfs bij hen in bed mochten slapen. En nog pakken ze hem!'
Veel mensen kennen het gevaar niet. Nog regelmatig gebeurt het dat ouders hun kind op het terrein in de gevarenzone laten gaan om ze met de tijgers op de foto te zetten. Of ze zelfs laten aaien.... Hij aait zijn tijgers zelf niet eens!
Aan het eind van het verhaal geeft hij toe persoonlijk weleens echte doodsangst te hebben uitgestaan, niet eens zo heel lang geleden. Hij moest onverwachts naar Duitsland wegens een sterfgeval en oudste zoon Marlon (die hem al lange tijd assisteert buiten de kooi) zou de act met de tijgers overnemen. Letterlijk angstzweet had hij tegen de tijd dat zijn zoon moest optreden. En nog nooit duurden de minuten zo lang voordat hij kon bellen hoe het gegaan was. Prima natuurlijk, niets aan de hand! Zo ongerust als hij nu geweest was over zijn zoon was hij zelf nog nooit. 'Dan besef je pas wat het eigenlijk is wat je iedere dag doet....'

Mooi, zo'n verhaal over de mens in het circus. En het opzoeken van grenzen. Goed geschreven, nergens aangedikt, nergens sentimenteel en, misschien wel het belangrijkste, nergens ook maar enige vorm van twijfel of kritiek.
Gewoon een mooi verhaal over de relatie tussen mens en dier. En toevallig van een andere proportie dan u met uw huisdier.
Een verademing in deze tijd.... Mooi gelayout en door velen gezien en hopelijk gelezen. Want deze bijlage verscheen uiteraard bij alle edities terwijl er op zaterdag (en met de Kerstdagen helemaal) altijd extra veel kranten los verkocht worden.
Niets dan lof dus voor de makers, voor hen een driewerf chapiteau!!!
(= een nieuwe circusuitdrukking, in plaats van petje af: tentje af!)

Didier Eldik