Circusdieren? Oogkleppen af!
Tekst: Babette de Jonge
Website:
www.wildcatsmagazine.nl Het houden van circusdieren blijft een onderwerp van discussie van fanatieke voor-en tegenstanders. In Oostenrijk is het exploiteren van ¨wilde¨ dieren verboden en in enkele andere Europese landen, zoals Nederland, proberen allerlei instanties en activisten het gebruik van circusdieren constant in een kwaad daglicht te stellen en deze zien graag totale afschaffing van het gebruik van dieren in het circus.
Er is dus onderzoek naar gedaan door wetenschappers van de Animal Science Group, onderdeel van de Wageningen Universiteit en afgelopen maandag werd het rapport met de uitkomsten van dit onderzoek bekend gemaakt. Van te voren kon je dus al weten dat ook over de uitkomst van dit rapport weer heftige discussies zouden losbarsten en dat de tegenpartij bij elke ¨positieve¨ uitkomst weer zou gaan stijgeren.
Laat de uitkomst nou inderdaad niet zo slecht zijn als menigeen graag gezien zou hebben. Bij vijf van de zes rondreizende circussen in Nederland hebben de dieren het goed en ogen zij tevreden en circusmensen hebben het goed met hun dieren voor. Iets meer kennis van de dieren, zoals met name hun leefomstandigheden in het wild en over de gezondheidszorg, zijn wel een vereiste.
Woordvoerster van de ¨Wilde Dieren de Tent Uit¨ activistenclub is het er (uiteraard) niet mee eens en claimt nog steeds dat de dieren het in alle circussen slecht hebben en dat ze alleen genoegen nemen met een totaal verbod op wilde dieren in het circus. Alleen dan zullen de dieren het goed (beter) krijgen. Voor alle wilde dieren uit de Nederlandse circussen heeft zij al opvang kunnen regelen.
Kijk en hier ben ik dan zeer benieuwd naar. Er is dus plaats elders in Nederland (of Europa?) voor 3 olifanten, 12 leeuwen, 15 tijgers, 23 kamelen en 62 paarden? Kijken we allereerst naar de mogelijkheden in ons eigen land dan gaat deze vlieger al niet op. De enige roofdierenopvang die Nederland telt zit al bomvol en deze heeft met grote financiële problemen te kampen. De plaatsen voor een handjevol tijgers/leeuwen kunnen alleen benut worden mits er een grote zak geld meegeleverd wordt. Echter, is de situatie in deze opvang niet anders dan in het circus en de directie van deze opvang zijn grote voorstanders van het circus.
Die valt dus af. Kijken we naar de dierentuinen, die ook geen plek hebben. Er dreigt op korte termijn al een overschot aan olifantenstieren, die in het wild niet in groepen leven, maar alleen. De leeuwen en tijgers die in dierentuinen geboren worden vormen de meeste tijd al een overschot in Nederland en in de overige Europese dierentuinen, en deze dieren zijn net als olifanten niet zomaar in een bestaande groep te plaatsen. Tijgers zitten sowieso niet op ¨vreemd¨ gezelschap te wachten. En waar wil je dan met de kamelen en paarden heen? Naar het slachthuis misschien? Ik zie niet echt een opvang die hun een beter leven kan bieden dan dat ze nu hebben.
Het gebruik van olifanten in het circus is discutabel dat geef ik toe. Er zijn echter voorbeelden te noemen van goeie trainers die zo'n band met hun olifant hebben, dat alle ¨nadelen¨ verdwijnen. De trainer neemt de plaats in van de kudde en doet werkelijk alles met ¨zijn¨ olifant. Het doen van ¨kunstjes¨ is alleen in de ogen van de tegenstanders onacceptabel. Het dier wil echter alles voor zijn vriend, de trainer, doen. Dat olifanten als ¨werkolifanten¨ gebruikt worden is niet voor niets; ze willen graag werken en bezig gehouden worden. Het vastketenen gebeurt ook bij de werkolifanten in India en kan ook bij circusolifanten niet altijd anders, want anders begint de gemeenschap weer over de onveiligheid door een loslopende olifant. Als de verzorging verder maar niet te wensen overlaat, is een vastgeketende olifant niets meer en niets minder dan een hond aan de lijn. Een circusolifant is geen olifant uit het wild; vroeger kwam dat nog voor, tegenwoordig is daar geen sprake meer van. Olifanten neerknallen voor ivoor door stropers komt echter nog wel te vaak voor in de vrije natuur, waar de dieren het zo goed (?) hebben, want ze lopen ¨los¨. Haken zijn uiteraard uit den boze mits er mee geslagen of geprikt wordt. Is bij een affectie training ook niet nodig.
En néé ik ben geen voorstander van wilde dieren in het circus, maar ook niet echt een tegenstander. Ik bekijk liever de situaties zoals ze zijn en die kunnen dramatisch zijn maar ook erg goed. Familie Dieck en familie Muderack hebben het prima voor elkaar met hun dieren; daar kan niets van gezegd worden. En kennen jullie toevallig Ralph Helfer? Nou ik wel en voor diegene die eens de dingen van een andere kant willen bekijken, raad ik aan om de boeken Zamba en Modoc te lezen. Binnenkort zal ik beide boeken hier kort bespreken want ze zijn adembenemend en ontroerend en een aanrader voor alle dierenliefhebbers, die geen oogkleppen op hebben.
Diertrainer Ralph Helfer heeft een filosofie over dierentraining ontwikkeld, gebaseerd op liefde in plaats van angst, die hij 'affectietraining' noemt. Veel diertrainers, zoals de Dieck's en Muderack's, maken tegenwoordig gebruik van deze vorm van dierentraining. (Circus) olifant Modoc en leeuw Zamba (filmster) zijn twee van de dieren die Ralph getraind heeft, maar wat denk je van de sterren uit de beroemde tv-serie ¨Daktari¨, zoals (schele) leeuw Clarence, maar ook de beruchte chimpansee Judy. De band die Ralph met de dieren heeft is niet te evenaren en ik denk persoonlijk dat dit het toppunt van geluk voor deze dieren is.
Kijk, er zijn dus ook goede situaties in het circus, maar iedereen blijft maar hameren op de situaties uit het verleden of die uit de Oostbloklanden, waar de situatie van de dieren inderdaad weerzinwekkend is. Maar waarom sluit iedereen de ogen voor andere situaties van dieren die ook niet optimaal zijn, zoals de (werkelijke) situatie in dierentuinen (ja ook in Nederland) en zelfs in de natuurlijke leefomgeving van de dieren: het wild?
Om het in één zin samen te vatten (zijn de Engelsen altijd zo goed in): Not everything is what it seems! Ofwel: niet alles is zoals het lijkt. In de dierentuinen zien we tegenwoordig de steeds mooiere en grotere verblijven, naar eigen zeggen zo goed mogelijk nagebootst van de werkelijke leefomgeving van de dieren, al kunnen we hier ook nog wel over discussiëren, maar daar gaat het nu even niet om. Als men als doorsnee bezoeker een dierentuin in stapt zien zij alleen het mooie, want dat willen de dierentuinen ons laten zien. Echter, als je al een tijdje meekijkt in de ¨keuken¨ en veel contacten hebt rondlopen die meer vertellen (dan de dierentuinen eigenlijk willen) dan kom je er ook achter dat het daar ook niet allemaal zo diervriendelijk is.
Veel dieren worden achter de schermen te lang binnen gehouden in (binnen)hokken die niet veel beter zijn dan de hokken/wagens die altijd in het nieuws verschijnen als men het circus in een kwaad daglicht wil zetten. Echter, de circusdieren worden er regelmatig uitgelaten en vermaakt. In dierentuinen (en dan kun je echt wel generaliseren) is te weinig ruimte voor te veel dieren (soorten). Iedereen wil zoveel mogelijk soorten laten zien, en dan nog het liefst met veel jongen, maar de ruimte is er eigenlijk niet. Kijk je naar katachtigen dan moeten de mannetjes en vrouwtjes met jongen al gescheiden gehouden worden. Komt er dus op neer dat één van beide, en dan vaak de man omdat het publiek graag de jongen wil zien, langdurig binnengehouden moet worden. Er zijn dierentuinen die ze om en om naar buiten laten, of de mannetjes na sluitingstijd nog even buitenlaten, maar hoe je het ook bekijkt, de tijd die ze in te kleine ruimtes moeten doorbrengen is onacceptabel. Wat denk je van de tijd na sluitingstijd tot openingstijd de volgende ochtend? Al die tijd zitten de dieren in te kleine ruimtes binnen, terwijl sommige diersoorten juist in de avond en nacht actief worden.
Vaak worden de zwangere vrouwtjes al vroegtijdig apart gezet, veelal binnen in het ¨kraamhok¨. In de vrije natuur blijven ze gewoon lekker buiten en zoeken ze zelf als de tijd rijp is een rustig plekje om te bevallen, of de mannetjes vertrekken vroegtijdig. In sommige dierentuinen worden dieren gelijk bij de moeder weggehaald en met de fles grootgebracht met als resultaat dat deze gauw weer zin heeft om te paren, weer zwanger raakt en weer binnengezet wordt. Het is niet meer dan een legkip. Een situatie die in de vije natuur niet vaak voorkomt. En ook onacceptabel is. Dierentuinen willen soms nieuwe dieren introduceren of dieren samenvoegen omdat ze een idee in hun hoofd hebben of een ander bestemmingsplan hebben voor een verblijf. Als het niet klikt, zijn de dieren vaak de klos, en wordt er weer een dier langdurig achter in een binnenhok gezet. Ook geen diervriendelijke situatie.
Vaak zijn er veel meer dieren achter de schermen dan de bezoekers weten, ook meer jongen worden geboren en sneuvelen zonder dat de bezoekers dit door hebben of ooit te weten komen. Fokken met dieren gaat niet altijd gelijk goed, als er achter de schermen dieren doodgaan, worden er tenminste geen lastige vragen gesteld door bezoekers.
En néé ik ben ook geen tegenstander van dierentuinen, maar ik ga niet om hun te beschermen oogkleppen opzetten, want het welzijn van dieren vind ik belangrijker. Echter word ik ook een beetje zat van het eeuwige gekakel zonder kop van tegenstanders van circussen dat ze de dieren dan maar ergens anders moeten onderbrengen zoals in een dierentuin. En dan? Het probleem verplaatsen en het dier misschien nog wel een miserabeler leven aanbieden? Bepaalde dierentuinen versterken de mening van ¨dieren hebben het slechter in circussen dan in dierentuinen¨ ook nog eens met bepaalde uitspraken. Ik zal geen namen noemen, maar ik vind dat je als dierentuin echt pas recht van spreken hebt als bij jou geen dieren sneuvelen door stommiteiten of als dieren uit hun verblijven ontsnappen en een gevaar vormen voor de mensen? Heb je de zaakjes niet 100% op orde, zwijg dan!
Even nog even wat feitjes over de huidige situatie van de dieren in het wild. Hun leefomgeving wordt met de dag kleiner. Bomen worden gekapt, bossen verdwijnen, voedselvoorziening verdwijnt, en de dieren worden vervolgd, opgejaagd, doodgereden of doodgeschoten. Alweer zo'n ideale situatie.
Het trieste vind ik nu dat ik dit stuk waarschijnlijk weer voor niets geschreven heb, want iedereen houd lekker zijn oogkleppen op: voor- en tegenstanders, van zowel circussen, dierentuinen als wildsituaties. Lekker eentoning hetzelfde blijven herhalen, net zolang tot het geen effect meer heeft, en de situatie van de dieren steeds slechter wordt, en we ze straks alleen nog in een hokje kunnen zien, achter of voor de schermen.
Circusdieren? En de rest dan? Oogkleppen af!
Tekst: Babette de Jonge
Website:
www.wildcatsmagazine.nl Hoe denk jij er over. Praat mee op het DN forum
http://www.dierennieuws.nl/nw/art/200907/nw78042.htm
Registreer
Aanmelden
V&A
Zoek
