Circuswereld Forum

Triest nieuws in Het Parool: https://www.parool.nl/amsterdam/het-doe ... gle.com%2F

Het doek is definitief gevallen voor Circus Elleboog

Het doek is definitief gevallen voor Circus Elleboog, het beroemde instituut dat sinds de oprichting in 1949 honderdduizenden Amsterdamse kinderen en jongeren de kneepjes van het circusvak bijbracht.
De stichting verkeerde al jaren in zwaar weer, en is deze week officieel opgeheven.



Dat laatste was onvermijdelijk geworden, zegt Arvid Buit, de laatst overgebleven bestuurder van de stichting en geestelijk vader van het plan om de circuslessen op locatie te vervangen door een digitaal platform met instructiefilmpjes.
Buit: “We dachten een goed alternatief in handen te hebben, maar het heeft geen kans gekregen. Het is heel zuur.”


Clownspak
Buit lanceerde het plan voor het digitaal platform in 2018. Uitgangspunt was dat kinderen tegenwoordig het beste online kunnen worden bereikt.
“Als ik op straat ga staan in een clownspak komen ze niet,” vertelde Buit indertijd bij de presentatie.
“Dus hebben we een digitaal platform bedacht waarbij we ze uitnodigen om juist weer fysiek te gaan bewegen.”

Anderhalf jaar later moet de initiatiefnemer teleurgesteld vaststellen dat het project nooit van de grond is gekomen.
“Het platform was klaar voor gebruik. We hadden tientallen professionele videolessen laten maken met acrobaten, goochelaars, sporters en tekenaars.”
Buit wil geen bedragen noemen, maar het project moet tonnen hebben gekost.

Dat geld was onder meer afkomstig uit de verkoop van de inventaris van Circus Elleboog.
Samen met een subsidie van de gemeente moest de opbrengst voldoende zijn om alle schoolkinderen in het land een jaar lang gratis te laten kennismaken met het platform, en bedrijven te interesseren in een sponsorcontract.

Opheffen
Buit legt de verantwoordelijkheid voor de mislukking neer bij het stadsbestuur. “We hebben onze plannen voorgelegd aan de wethouder.
We dachten twee tot drie jaar nodig te hebben om helemaal zonder subsidie te kunnen draaien.
Aanvankelijk was er enthousiasme, maar dat veranderde na verloop van tijd.
Er kwam toch geen subsidie en de boodschap was dat we de stichting maar beter konden opheffen.”

Circus Elleboog was in 2015 in de problemen gekomen, toen het toenmalige college de ondersteuning schrapte als onderdeel van een grootschalige bezuinigingsronde.
De vaste subsidie van ruim 1 miljoen euro werd in drie jaar tijd afgebouwd.
De gemeente laat weten dat van meet af aan bekend was dat de subsidie in 2018 op zou houden.
“Het doel was dat Elleboog dan op eigen benen zou kunnen staan. Dat is helaas niet gelukt.”

Hoe het zover heeft kunnen komen en dus wat eraan voorafging belichtte Het Parool een paar dagen later in een reconstructie:


Hoe Circus Elleboog na meer dan 70 jaar uit de stad verdween


Circus Elleboog in 2013. De ongesubsi­dieerde opvolger heeft nu zes groepen.

De politiek speelde een cruciale rol bij de ondergang van Circus Elleboog.
Hoe een geliefd instituut uit de stad kon verdwijnen.

Wat kan, dat mag. Dat was het motto waarmee Ida Last vanaf de oprichting in 1949 van kindercircus Elleboog een plek maakte waar opeenvolgende generaties Amsterdamse kinderen hun talenten konden ontdekken en ontwikkelen.
Met de opheffing van de stichting is nu definitief een einde gekomen aan een geliefd instituut dat tientallen jaren lang kon floreren.
Een recon­structie op basis van gesprekken met in­gewijden, meest op achtergrondbasis.
Kon Circus Elleboog niet meer, of mocht het niet meer?

Want tien jaar geleden ging het Circus Elleboog nog voor de wind.
In 2010 maakte het stadsbestuur anderhalf miljoen euro vrij voor een nieuw onderkomen voor het kindercircus in Laan van Spartaan in Nieuw-West.
Ymere deed daar nog bijna een miljoen bij.
Daarmee kon een modern gebouw worden neergezet als vervanging voor het te klein geworden pand aan de Passeerdersgracht, waar Elleboog in 1980 was neergestreken.

Achteraf gezien was de verhuizing een keerpunt, zegt Leo Verhagen, die meer dan dertig jaar verbonden was aan het kindercircus.

“Het nieuwe pand was ruimer en mooier, maar ook een stuk duurder. Dat scheelde ongeveer een ton per jaar.
Het lag ook ver van de binnenstad, waar de meeste leden woonden. Een derde ging mee naar Laan van Spartaan.
Daar haalden we ook nieuwe leden binnen, maar niet genoeg om het verlies te compenseren.”

Het was een politieke wens om Circus Elleboog naar Nieuw-West te verhuizen.
De organisatie had een plek in het Westerpark op het oog, maar binnenskamers was het bestuur duidelijk gemaakt dat een veto tegen Nieuw-West gevolgen zou hebben voor de subsidie.
“Het was op zich begrijpelijk om de buurten op te zoeken waar veel kinderen in een achterstandssituatie wonen,” zegt Verhagen.
“Maar het pakte voor ons heel slecht uit.”

Digitale doorstart
Twee jaar na de verhuizing moest de noodklok worden geluid vanwege een tekort van vier ton op de begroting.
Het stadsbestuur sprong bij met een eenmalige uitkering.
Tegen de zin van coalitiepartijen VVD en D66 die op het standpunt stonden dat organisaties die zich niet kunnen bedruipen, maar beter failliet kunnen gaan.
Verhagen: “De PvdA had van oudsher een zwak voor Elleboog. Wat wij deden aan talentontwikkeling van kinderen paste in de sociaaldemocratische traditie.”

Het lukte Elleboog om de begroting op orde te krijgen. Het jaar 2014 eindigde met een kleine plus.
De voldoening sloeg om in verbijstering toen een jaar later het nieuwe college aankondigde de subsidie te willen stoppen.
Verhagen: “De PvdA maakte geen deel meer uit van de coalitie. De VVD zag haar kans schoon om welzijn en cultuur hard aan te pakken.
Er gingen eerder wel geruchten over een kleine bezuiniging, maar dat werd de hele subsidie.”

Het bedrag van acht ton werd in drie jaar afgebouwd, en bracht de organisatie onmiddellijk in problemen.
Bijna alle medewerkers werden ontslagen, er werden plannen geschreven voor een doorstart met de financiële steun van fondsen en sponsors.
Geen van de voorstellen kreeg de goedkeuring van de raad van toezicht.
In het najaar van 2016 werd de thuisbasis in Laan van Spartaan weer opgezegd.
Dat was vier jaar nadat het kindercircus daar zijn intrek had genomen.

De toekomst van Circus Elleboog belandde in handen van Arvid Buit en Rick Gemser, twee mannen met hart voor het kindercircus, maar ook mijlenver verwijderd van de traditie van de oprichters.
Buit is volgens zijn website coach van toppers in het bedrijfsleven, marketingman Gemser prijst zich bij zijn klanten aan als garantie voor verandering en groei.
Zij maakten een plan voor een digitale doorstart, met Coca-Cola, Nutricia en Haribo als potentiële sponsors.

Freerunning en bodypercussie
Daarvoor was de laatste subsidie van de gemeente nodig, en daar hing nog een prestatie-afspraak aan vast dat het circus 4000 kinderen per jaar zou bereiken.
Buit en Gemser vroegen enkele oud-medewerkers, onder wie Verhagen, te helpen met het opstarten van activiteiten.
Er was een festival in het Bijlmer Parktheater.
Verhagen: “Daar kwamen maar weinig kinderen op af, maar er werd een filmpje gemaakt voor de gemeente waarop het nog heel wat leek.”

De digitale doorstart werd niet wat ervan verwacht werd.
Het plan was om de circuslessen via het internet aan te bieden, onder meer aan alle basisscholen in het land.
Er zijn allerlei instructiefilms gemaakt over klassieke disciplines als jongleren en acrobatiek en moderne vakken als freerunning en bodypercussie, maar er is nooit gebruik van gemaakt.
Over de afwikkeling van de financiën wordt momenteel nog gesteggeld tussen de laatste bestuurder en de gemeente, daarom wil Buit daar nu nog niets over kwijt.

Het is een treurig einde van een prachtig instituut, zegt een oud-medewerker.
“Vroeger namen jongeren in tranen afscheid. Het is nu veel moeilijker om de groep boven de twaalf jaar te bereiken.
Maar er zijn overal in het hele land circusscholen te vinden die het prima doen.
En het wrange is: de meeste hebben Circus Elleboog als voorbeeld genomen.”

Gevolgd door onderstaand kader:

'De ziel was eruit’

Met dans, theater en muziek kan het circus een enorme bijdrage leveren aan de sociaalpedagogische ontwikkeling van kinderen, zegt Henny Diebels van De Circusclub.
Samen met Marjolein Wagter zet Diebels het werk van Circus Elleboog in Amsterdam voort. Op kleine schaal en zonder subsidie.
“We gaan het vierde jaar in. We hebben nu zes groepen en het groeit nog steeds.”

Diebels en Wagter waren respectievelijk 22 jaar en 13 jaar als docent verbonden aan Elleboog.
Het vertrek was pijnlijk, zegt Diebels.
“We hebben moeten procederen voor een vertrekvergoeding. Met dat geld konden we De Circusclub oprichten.”

Onaangenaam was ook de veiling van het materiaal van Circus Elleboog.
De oud-medewerkers die nog iets wilden doen, moesten nu tegen elkaar opbieden.
Diebels en Wagter hebben nog gesproken met de ­leiding over het gebruik van de naam Circus Elleboog.
“Daar moest een bedrag voor worden betaald. Dat wilden we niet. Daar waren we niet enthousiast over. De ziel was verdwenen uit het circus.
Wat we nu doen, doen we onder een andere naam, maar in de geest van Circus Elleboog.”